Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Armii Krajowej w Milanówku

Czy chrząszcz brzmi w trzcinie?

JAK PRACOWAĆ Z DZIECKIEM Z WADĄ WYMOWY W DOMU?

W rozwoju mowy bardzo ważną rolę odgrywa środowisko rodzinne, w którym się dziecko wychowuje. Rodzice muszą zwrócić uwagę na sposób karmienia dzieci. Karmienie naturalne, czyli karmienie piersią w lepszym stopniu przyczynia się do usprawnienia warg i języka niż karmienie sztuczne. Dziecko karmione piersią ma lepiej wzmocniony mięsień okrężny ust, pionizuje język, ćwiczy żuchwę, utrwala oddychanie przez nos. Jeśli dziecko karmione jest sztucznie – chcąc zapobiegać wadom zgryzu, które przyczyniają się do wad artykulacyjnych – należy jak najwcześniej przechodzić na karmienie łyżeczką i kubkiem, rezygnując z butelki. Rodzice powinni zwracać uwagę, by dziecko nie ssało kciuka, gdyż czynność ta może przyczynić się do powstawania wad zgryzu.

            Na ćwiczenie narządów artykulacyjnych i poprawne mówienie niekorzystnie wpływa używanie smoczka uspokajacza, kubeczka-niekapka, ssanie palca, wargi, policzka, pieluszki czy zbyt długie korzystanie z butelki – czynności te przyczyniają się do powstawania wad zgryzu. Musimy pamiętać o tym, by zarówno smoczek, jak i butelkę odstawić w okolicach 1r.ż. dziecka!!! 

Czym jest wada wymowy i jakie są jej rodzaje?

Gdy wymowa odbiega od normy ogólnie przyjętej w danym języku, począwszy od drobnych nieprawidłowości w realizacji poszczególnych głosek, aż po ciężkie wady utrudniające kontakt z otoczeniem. Odchylenia w mowie mogą dotyczyć zasobu słownictwa (leksyka), umiejętności posługiwania się formami gramatycznymi lub rozumienia ich funkcji, realizacji fonemów lub ich odbioru.

Największą grupę wad wymowy na etapie nauczania początkowego stanowią wady artykulacyjne zwane dyslalią. Jest to nieprawidłowość w wymawianiu jednej, wielu, a nawet niemal wszystkich głosek od razu. Wymowa jest wtedy niewyraźna, mało zrozumiała, aż do tzw. bełkotu.

Najogólniej dyslalia obejmuje: 
a)   mogilalię (elizje), tj. opuszczanie dźwięków (krowa- kowa); 
b)   paralalię (substytucje, czyli zamienianie głosek jednych przez drugie); 
c)   dyslalię właściwą (wszelkie zniekształcenia głosek). 

Ze względu na nazwę głosek nieprawidłowo artykułowanych (wypowiadanych) dyslalię dzieli się na:
a) sygmatyzm tj. seplenienie (sz, ż, cz, dż jako s, z, c, dz; czy s, z, c, dz jako ś, ź, ć, dź); 
b) mowa bezdźwięczna (woda-fota, żaba-szapa, baba - papa); 
c) rotacyzm, tj. reranie (wadliwa wymowa gł. r); 
d) lambdacyzm (wadliwa wymowa gł. l);
e) kappacyzm (wadliwa wymowa gł. k); 
f) gammacyzm (wadliwa wymowa gł. g); 
g) rynolalia, tj. nosowanie (nosowa wymowa głosek ustnych lub odwrotnie). 

Dlaczego trzeba utrwalać prawidłową wymowę z dzieckiem w domu, a nie wystarczy tylko na zajęciach z logopedą?

            Rodzice, jak nikt inny mają zasadniczy wpływ na rozwój dziecka (w tym na rozwój prawidłowej mowy).

            W większości sytuacji same ćwiczenia w gabinecie z logopedą to za mało, aby pobudzić u dziecka prawidłowy rozwój mowy. Konieczne jest regularne kontynuowanie ćwiczeń logopedycznych również poza zajęciami logopedycznymi. Wówczas następuje utrwalanie i rozwój umiejętności, które dziecko nabyło podczas pracy z logopedą.

Regularna praca nad wymową w domu (poza zajęciami logopedycznymi) przyspiesza nabywanie prawidłowej mowy, podczas gdy brak tej pracy - opóźnia nabywanie umiejętności prawidłowego posługiwania się mową ( lub wręcz ich brak) .

O czym należy pamiętać wykonując ćwiczenia logopedyczne  w domu?

1. Należy zadbać o stałą porę wykonywania ćwiczeń. Dziecko łatwiej zaakceptuje konieczność wykonywania ćwiczeń logopedycznych, jeśli staną się one częścią codziennego rytuału. W przypadku młodszych dzieci jako punkt odniesienia w czasie można wybrać rodzaj zajęć, po których, lub przed którymi następują ćwiczenia (np. ćwiczymy dwa razy dziennie – raz po obiedzie, a raz przed dobranocką). (STAŁA PORA ĆWICZEŃ)

2. KRÓCEJ ALE CZĘŚCIEJ - lepiej ćwiczyć krócej, po kilka razy dziennie niż raz a długo. Wówczas ćwiczenia nie będą takie nużące. Takie rozłożenie w czasie ma też korzystny wpływ na kształtowanie się nawyków prawidłowego mówienia. Dziecko stopniowo przyzwyczaja się do tego, aby regularnie zwracać uwagę na to, jak mówi, a nie tylko raz w tygodniu czy raz na 2 tyg. w gabinecie logopedycznym. W ten sposób wypracowuje u siebie mechanizm autokontroli mowy i sprawniej przejdzie etap utrwalania w mowie spontanicznej.

3. Zadbajmy o to, aby jak najwięcej uczyć poprzez zabawę( np. wykorzystując różnorodne gry planszowe, układanki).

4. A co jeśli czasem trzeba wykonać żmudne i mało ciekawe ćwiczenia? Przeplataj zabawę nauką! Równie dobrze można poprosić dziecko o powtarzanie słów, zwrotów i zdań kiedy koloruje lub bawi się czymś spokojnie, albo wykonywać miny przed lustrem podczas codziennych czynności higienicznych. Nie bójcie się żmudnych ćwiczeń! Nasze pociechy muszą przyzwyczajać się, do tego, że od czasu do czasu trzeba zrobić coś, co jest z pozoru nieciekawe i nudne. Raczej staraj się pokazać, że nawet pozornie nudne zajęcia można uczynić przyjemnymi, jeśli się odpowiednio za to zabrać. (PRACA POPŁACA)